Çiflerde 1 yıllık süre boyunca korunmamaya rağmen gebe kalamama durumudur.Nedenlerin yaklaşık yarısı erkeğe ait,kalan yarısı kadına ait ve açıklanamayan faktörler olarak değerlendirilmektedir.
Kadında genital sistemi oluşturan vulva,vajen,uterus,tuba ve overler ile birlikte bu anatomik yapılarda düzenli fonksiyonu sağlayan nöroendokrinolojik sisteme ait sorgulama infertilite nedeni hakkında önemli ve detaylı bilgiler verecektir.
Menarş yaşı,siklus düzeni,dismenore varlığı sorgulanmalıdır.Menstrüasyon düzeni ve son adet tarihi bilgileri adet oluşturan hormonal sistemin fonksiyonunun kaba bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.Dismenore (sancılı adet)ve disparoni(ağrılı cinsel ilişki)anamnezi endometriozis yönünden uyarıcı olabilir.
Geçirilmiş operasyonlar,geçirilmiş pelvik enfeksiyonlar,çocukluk dönemi hastalıklar,ailesel hastalıklar ,alerjik yapı olup olmadığı not edilmelidir.Tiroid bozuklukları,pelvik veya abdominal ağrı,memeden süt gelmesi,tüylenme yönünden detaylı anamnez alınmalı buna bağlı olabilecek yumurtlama bozukluğu da araştırılmalıdır.
Aile hikayesi,akraba evliliği,kalıtsal yolla geçen hastalıkların varlığı,doğum defektleri,zeka geriliği olup olmadığı çiftin tedavisinden önce bilinmesi gereken noktalardır.
Kadın yaşı infertilite tanımlanması ve tedavisinde çok önemli bir faktördür.Genellikle infertilite süresi ile paralel olarak tedavi başarısını etkileyen önemli faktörlerden birisidir.Kadında yaş artışına paralel olarak azalan yumurtalık rezervi ve yumurtalıkların ilaçlara verdiği cevapta azalma tedavinin başarısını olumsuz yönde etkilemektedir.Yaş ile birlikte yumurtalıktaki tohum hücre havuzu azalmaktadır.
Yeni doğan kız çocuğun yumurtalıklarında yaklaşık 1 milyon oosit varken ergenlikte bu sayı 300 bine inmektedir.Menopoza doğru yaklaşırken bu havuz gittikçe azalırken FSH düzeyindeki artışta buna paralel olmaktadır.Yaşa bağlı yumurta sayısındaki azalmaya paralel kalitede de bozulma olur.
Yumurtlamayı uyarıcı ilaçlar kullanırken oluşan yumurtalarda anöploidi oranı yüksek olabilir.Tüp bebek tedavisi esnasında yapılan genetik çalışmalardada kromozomal bozukluk olma riski kanıtlanmıştır.Yumurta bağışı yolu ile gebe kalma şansı ileri yaş kadınlarda seçeneklerden bir tanesidir.
İnfertilite muayenesi esnasında rutin muayeneye ek olarak rahim ağzından geçiş denemesi de yapılmalıdır.Böylelikle tedavi esnasında yaşanabilecek olumsuzlukların da önüne geçilmiş olur.
Kadının yumurtalık rezervinin belirlenmesi,seçilecek tedavi ve başarısını doğrudan etkilemesi açısından son derece önemlidir.
Yumurtalık rezervinin belirlenmesi için en basit yöntem adetin 2 veya 3. günü bazal hormon profili ve yapılan usg tetkikidir.Bunun yanı sıra ileri laboratuar testleri de planlanabilir.
Endokrin testler: Bazal FSH,LH,inhibin-B,AMH.
Ayrıca tiroid paneli ve prolaktin ölçümü de gerekir.
Ultrasonografik olarak: Yumurtalık hacminin ölçümü,antral follikül sayımı.
Tüp bebek tedavisi öncesi Rutin kan biyokimyası,Hemogram,Hepatit paneli,TORCH grubu antikorlar mutlaka bakılmalıdır.